Έκθεση Εμπειρογνώμονα σχετικά με τα ιστορικά αξιοθέατα του ΔήμουNοβατσι Ολιβερα Μακριεβσκα
Η Μαριοβο ολόκληρη την περιοχή είναι ένα φυσικό, κυρίως ορεινή περιοχή, η οποία καλύπτει περίπου το νότιο τμήμα του κεντρικού τμήματος του εδάφους της Δημοκρατίας της Μακεδονίας.
Η περιοχή περιβάλλεται από βουνά Νιτζε και Κοζυφ από την νότια πλευρά του δυτικού με Σελετσκα βουνά, βόρεια του βουνό Κοζαικ ,βουνο Ντρεν και ενα κοματη απο το βουνό Κοζυφ. Το ανάγλυφο της περιοχής που διανθίζονται με τρεις μεγάλους ποταμούς όπως η mέση ρου του ποταμού Μαύρο- ποταμοσ,Γραντεσκα ποταμό και Ασπρο ποταμοσ. Σε όλη την περιοχή Μαριοβο ρέει Μαυρο ποταμο, όπου το φαράγγι και το μεγαλύτερο στη χώρα - φαράγγι Σκοτσιβιρ που σαγηνεύει με εξαιρετική ομορφιά της.
Η Μαριοβο κοινές λιανικής Κενυριο Μαριοβο, το οποίο έχει εξαπλωθεί από την αριστερι πλευρα της Τσρνα-Μαυρο ποταμού και το μεγάλο παλιό Μαριοβο, που απλώνεται στη δεξιά πλευρά του ποταμού.
Η ευνοϊκή θέση, τους φυσικούς πόρους (ενεργειακές πηγές, τα δάση, τα μέταλλα, μη μέταλλα -. Λιγνίτη, νικέλιο, αντιμόνιο, χρώμιο, περλίτη, αμίαντο, χαλαζία, γρανίτη, ηφαιστειακές ηφαιστειακή τέφρα επ), καθώς και το ευνοϊκό κλίμα (μεσογειακό, εύκρατο ηπειρωτικής ) με δυνατότητα και προοπτική θα επιτρέψει τη μελλοντική ανάπτυξη.
Λόγω της γεωγραφικής ιδιομορφίας της Μαριοβο είναι προστατευμένη και διαχωρίζεται από τις γειτονικές περιοχές, λόγω των μεγάλα βουνά στα σύνορα και αρκετά κακές συνδέσεις κυκλοφορίας. Αυτή η φυσική αυτονομία από τη μία πλευρά είναι καλό, ειδικά στο παρελθόν, γιατί αλλιώς έξω από ξένη επιρροή και επιβλητικό, αλλά από την άλλη πλευρά, αυτή η απομόνωση συνέβαλε στην περιοχή σήμερα να είναι μόνο μια σπάνια αντιπαραγωγική οικολογική περιοχή.
Στην περιοχή Μαριοβο καποτε υπολογίζονται ακόμη περισσότερο από σαράντα οικισμούς ότι σήμερα υπάρχουν λίγες, όπως Καστανιές, Πέστη, Γυδιακοβο,Σικαλι», Λισετσ, Τυμανοβ, Σατοκ, Φουντούκια, Tarnovo,Τσρνιτσαρι, Πεταλινο, Καλιστε καιΒρπσκο. Σήμερα εξακολουθούν να υπάρχουν τομείς, αλλά με έναν ελάχιστο αριθμό κατοίκων. Μερικά από αυτά μετράνε ως 1 κάτοικος, όπως ήταν στο παρελθόν το χωριό Μπρνικ.
Αυτη στθγμι χωρια με κατουκους στιν Μαριοβο ειναι: Γραντεσνιτσα,Μπρνικ.Βιτολιστε, Πολτσιστε, Τσοτσραν, καταρτίστηκε, οι Ραπεσί, οι Ορλε, Γρυνιστε, Ροδεν, Γαλιστε,Μαιδαν, Βεπρτσανι, Βεσιστε, Ζιβοινο,Μακοβο,Σταραβινα, Δυνιε, Κουλεν,Κρυσεβιτσα,Μοναστήρι, Πέστη, Τσανιστε, Μπουδημηρτσι και Ζοβικ. Τα παραπάνω χωριά ανήκουν σε τρεις ετνογραφικες μονάδες, Μπίτολα, Πρίλεπ Τικβεσ- Μαριοβο.
Διοικητική Μαριοβο ανήκει στο πλαίσιο των τριών δήμων: Νοβατσι,Καβαδαρτσι και Πρίλεπ.
Στο πολλα μυθος που υπαρχουν ονομα της περιοχής Μαριοβο βρίσκεται ως Μοριχοβο, Μορίνα Μεριχοβα Μαρίνα κ.λπ. Είναι διάσημη το μύθο για την κοριτσι Μαρία οποια δέχτηκε να ζήσει με Μπέη, εφόσον δεν περνουν η μουσλημανικι θρισκια ο χωριο του, η οποία στη μνήμη του δέχεται το τροποποιημένο όνομα τυσ.
Οργανωμένο ζωή στην Μαριοβο που συνεχώς ξεκινώντας από την προϊστορική περίοδο μέχρι σήμερα.
Για αυτό εχομε αποδιξις και μαρτιρομε απο πολλών θραύσματα κεραμικής από την προϊστορική περίοδο, τα πέτρινα πετρογραφικών μνημεία χαραγμένο με σύμβολα, πολυάριθμα αρχαία αρχαιολογικά ευρήματα πρινδριμικο περίοδο της Ύστερης Αρχαιότητας και ρωμαϊκά μνημεία με διατηρημένα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα και άλλα ανασκαφεί ευρήματα, το πρώιμο Βυζάντιο ιερό αρχιτεκτονικά λείψανα, υστεροβυζαντινή ιερό αρχιτεκτονικά κατάλοιπα (εκκλησίες, μοναστήρια, τοιχογραφίες), εκκλησίες αναβίωση, μοναστήρια, τοιχογραφίες και εικόνες και εκκλησίες μεταγενέστερη περίοδο, δηλαδή ΧΧ και ΧΧΙ αιώνα.
Στο αντικο περιοδος του πεδίου Μαριοβο ανήκε στη Μακεδονία Περιφέρεια Πελαγονίας και η περιοχή αυτή ήταν ενα κοματι αποτου βασιλείου του Πελαγονισ. Υπάρχουν στοιχεία από τις έρευνες που ολοκληρώθηκαν οτι στην Μαριοβο στα χωρια εζουσε κομζος με Ιλλυριών και θρακικής καταγωγής, η οποία αργότερα εξομοιώνεται με την μετανάστευση στις φυλές νοτιοσλαβικές και βρσιακος.
Στους μεσαιωνικούς χρόνους, δεν υπάρχουν αρκετά πηγή πλιροφοριες . Η Μαριοβο αναφέρονται στο πρώτο γραματο που εκδίδεται από Βιζαντινος αυτοκράτορας Βασίλειος Δεφτερος 'στο 1019, εκι που αναφέρεται την Αρχιεπισκοπής της Οχρίδας. Εδώ Μαριοβο μνημονεύεται μαζί με Μεγκλένα, Προσεκ,Σετινα και Οστροβο. Mariovo αργότερα, κάπου στο XIV αιώνα αναφέρεται στην εγγραφα των Σερβικος βασιλιας Στεφαν Υοροσ, και στην τουρκικα βιβλια οταν Μαριοβο ιτανε υπό τουρκική κατοχή και αναφέρονται στην τουρκική απογραφή του πληθυσμού στην κατάστιχα Μαριοβσκα ναχια απο αφτο το περίοδο.
Σε όλη την ιστορία Μαριοβο αλλάξει περισσότερο πλοιάρχους (Βυζάντιο, Βουλγαρία, Σερβία, Τουρκία) για την δική του βαρύτητα προς Μοναστήρι, Πρίλεπ και περιοχή τηςΤικβεσ, αλλά αυτο ήταν μονο στα χαρτια γιατί λογο φυσική και γεωγραφική τεσι ι Μαριοβο ειχε αυτονομία του.
Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας Μαριοβο είχε ιδιαίτερο καθεστώς μιας αυτόνομης επαρχίας οπια λεγετε "Haas". Αυτό το αποτέλεσμα αυτονομία, καθαρή και συμπαγής σλαβική περιοχη με μικρές πολιτιστικές και άλλες επιρροές, γιατί αποτελούν τα παλιά σλαβικά ονόματα από διάφορες τοποθεσίες.
Αν αναφέρεται την ιστορία της Μαριοβο παρολον που ητανε απομόνωμενο περιοχή τυς Μαριοβο παρατηρούνται γεγονότα όπως δύο ανάχωμα του Μαριοβο πρώτο έτος κατά το 1564-1565 και 1688-1689 το δεύτερο έτος. Σημειώνεται και ο πληθυσμός του Μαριοβο σαν συμμετοχής στο Ίλιντεν το 1903 , ενώ κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ή Σεπτέμβριο του 1918 η στρατιοτές των κεντρικών δυνάμεων της γραμμής του Μακεδονικού Μετώπου κατείχε θέσεις σε αυτόν τον τομέα ανατολικά του χωριού Σταραβινα και το χωριό Ζοβικ.
Την πάροδο του χρόνου, ειδικά μετά την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μετά τους Βαλκανικούς πολέμους και τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο πρόκειται οικονομική στασιμότητα στην περιοχή. Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο στην Μαριοβο ξεκηνανε μετανάστευση του πληθυσμού στις πόλεις και πεδινές περιοχές και στο εξωτερικό. ΣήμεραΜαριοβο σαν περιοχή είναι αραιοκατοικημένη περιοχή.
Η Μαριοβο ειναι ιδιαίτερα με τά Λαογραφικό και Εθνολογικό χαρακτηριστικά που πρέπει να καλλιεργηθεί και να τα φροντισουν. Αυτό που είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτο προκαλεί ευγενή συναισθήματα σε αυτόν τον τομέα είναι η συμβίωση ανάμεσα στον άνθρωπο και τη γύρω περιοχή φυση. Σε πολλές αγροτικές περιοχές της Δημοκρατίας Μακεδονία μπορεί να δει κατε ενας , γιατί είναι ένα τυπικό χαρακτηριστικό της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής μας. Η εξαιρετική αρμονία σε αυτή την περιοχή λόγω της φυσικής γεωμορφολογία του εδάφους, η οποία ήταν η έμπνευση για τους ανθρώπους μας, χρησιμοποιώντας φυσικά υλικά από το περιβάλλον που το περιβάλλει. Δημιούργησε επίσης η όμορφεσ γειτονιές του Μαριοβο με κτιρια κατασκευασμένες από πέτρα, ξύλο, λάσπη, ξύλα, άχυρο, κλπ, πολυάριθμες εκκλησίες και τα μοναστήρια, τα ελαιοτριβεία, αχυρώνες, κοράλλια, φυλές. Ωστόσο, αξίζει επιβεβαίωση του Μαριοβο την ανάπτυξη και αναζωογόνηση της περιοχής, δημιουργώντας ένα ευνοϊκό κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες στο μέλλον.
Το έδαφος της περιοχής εξακολουθούν να υπάρχουν μια σειρά από εκκλησίες και μοναστήρια που χρονολογούνται από τις αρχές και το ύστερο Μεσαίωνα, οι εκκλησίες και τα μοναστήρια της νεότερης περιόδου (ΧΙΧ και ΧΧ) αιώνα και λείψανα της αρχαίας περιόδου. Ιδρύθηκε μια σειρά αρχαιολογικών χώρων της αρχαίας και της ύστερης κλασικής περιόδου ως τις περιοχές της «Πεστα» μεταξύ Σταραβινα και και Γραντεσνιτσα "Γραδοκ" κοντά στο Ρασίμ Μπέη γέφυρα "Ζαγραντισκα τσουκα" βόρεια του χωριού Βιτολιστε "Γραντετς " κοντά στο μοναστήρι του χωριού "Τούμπα Τσεμπρεν" βορειοανατολικά από συγκρότημα του μοναστιριου Τσεμπρεν "Σαδεβη » στο παλιό χωριο Μελνικ. Ανάμεσα στις πολυάριθμες εκκλησίες και τα μοναστήρια των διαφορετικών χρονολόγηση γνωστά είναι: μοναστήρι Τσεμπρεν εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Δημήτριο, ο οποίος ανήκει και σχολείο σαν κελιες φιλακιες , όπου σπούδασε την αρχαία σλαβικι γλώσσα, την εκκλησία του Αγια Σωτιρα 14ου αιώνα, μοναστήρι εκκλησία του Αγίου Αθανασίου στο χωριό Γραντεσνιτσα Εκκλησία του Αγίου Διμιτριους 14 -15 αιώνα εκκλησία του Προφήτη Ηλία (1872), στο χωριό Μοναστήρι Ναός του Αγίου Νικολάου (1266), το χωριό Κοκρε εκκλησία το Άγιο Πνεύμα, στο χωριό Δυνιε εκκλησία Αγιο Δημήτρη. Σε αυτό το χωριό από το 1880 Υπήρχαν σχολείο. Στο χωριό της Πέστης, Αγιο Γεοργιος , το χωριό Βεπρτσανι , Αγια Σωτιρα στο χωριό Κρυσεβιτσα εκκλησία Αγιο Αρχάγγελοι στην Πολτσιστε εκκλησία του χωριού Αγια Σωτιρα (1892), στο χωριόΒεσιστε εκκλησία Προφιτις Ηλία και Αγία Παρασκεβη στο χωριό Ζιβοινο εκκλησία Αγια Παρασκεβι στο χωριό Βρπσκο εκλιασια Προφιτι Ήλιασ, Αγιο Αρχάγγελος και πολλά άλλα.
Σκοπός της έρευνας
Ως μέρος αυτής της ερευνητικής προσπάθειας παρουσιάζονται διαδοχικά μετά από πολιτιστικά και ιστορικά μνημεία στην επικράτεια του ΔήμουΝοβατσι:
1.1 συγκρότημα Μονή Τσμπρεν (Τσεμρεν)
1.2 Πετρινη γεφυρα του χωριο Ζοβικ
3 Σπιτι τυς Καλές Ανγα στο χωριόΣταραβινα
1.4 Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στο χωριό Γραντεσνιτσα
1.5 Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου του χωριού Γραντεσνιτσα
